Mały Słownik Astrologiczny

Poniżej prezentuję listę najważniejszych pojęć używanych obecnie w astrologii wraz z podstawowym opisem ich znaczenia.

Aplikacja – zmniejszająca się odległość między planetami; aspekt, który w przyszłości (np. w progresjach) się „uściśli”; zobacz też: Separacja.

Archetypy astrologiczne – archetyp (arche – pradawny + typ – ślad) podstawowy budulec psychiki człowieka; każda z faz Zodiaku reprezentuje jedną z 12 prazasad, archetypów, które łącznie reprezentują naszą rzeczywistość. Zarówno człowiek (mikrokosmos) jak i otaczający go świat (makrokosmos) wyrażają sobą wszystkie prazasady.

Ascendent (Asc.) – wierzchołek I sektora kosmogramu; punkt przecięcia ekliptyki i horyzontu we wschodniej części nieba. Punkt wznoszący się w chwili narodzin na wschodzie. Na kosmogramie oznaczany jest czerwoną strzałką. Punkt przeciwległy do niego to Descendent (Dsc.).

Aspekt – odległość kątowa pomiędzy dwoma planetami (lub planetą i danym punktem) w kosmogramie. W astrologii istotne znaczenia mają odległości kątowe (ekliptyczne) o wartości: 0° – koniunkcja, 30° – półsekstyl, 60° – sekstyl, 90° – kwadratura, 120 ° – trygon, 150° – kwinkunks i 180° – opozycja; aspekty generalnie dzielimy na harmonijne (60°, 120°) i nieharmonijne (90°, 150°); koniunkcja (0°) oraz opozycja (180°) uważane są za harmonijne lub nie w zależności od natury planet je tworzących; półsekstyl (30°) jest „neutralny”, ma naturę różnicującą.

Aspekty małe – odległości kątowe pomiędzy planetami o nie potwierdzonym znaczeniu (kwintyl, bikwintyl, półkwadratura, półtorakwadratura i inne).

Astrologia – system wiedzy badający wpływ cykli planetarnych na życie na Ziemi. Najstarszy i najdokładniejszy ze znanych ludzkości systemów typologii osobowości. W obrębie tej dyscypliny z pogranicza nauki i sztuki występuje szereg działów utworzonych ze względu na metody i przedmiot badania oraz poziom wiedzy reprezentowany przez badacza. Zobacz też: Podział astrologii oraz Astrologia humanistyczna.

Biegunowość – podział Zodiaku na fazy pozytywne (męskie, aktywne, jang) – Baran, Bliźnięta, Lew, Waga, Strzelec, Wodnik i negatywne (żeńskie, pasywne, jin) – Byk, Rak, Panna, Skorpion, Koziorożec, Ryby; fazy żywiołu Ognia i Powietrza są aktywne, zaś żywiołu Ziemi i Wody pasywne. Podział Zodiaku ze względu na biegunowość wyraża podstawową naturę podziału świata.

Dekanat – 1/3 część każdej fazy Zodiaku; każdy dekanat ma 10 stopni (w sumie jest ich więc 36); dekanaty mają specyfikę kolejnych faz danego żywiołu (np. I-szy dekanat fazy Barana ma cechy Barana, II-gi Lwa, III-ci Strzelca).

Descendent (Dsc.) – wierzchołek VII sektora kosmogramu; zobacz też: Ascendent (Asc.).

Domy astrologiczne – patrz: Sektory kosmogramu.

Dominanta – szczególne zaznaczenie danego pasa zodiakalnego przez występujące w nim planety, obsadzenie odpowiadających mu sektorów, szczególne położenie Władcy tej fazy lub ważne aspekty do niego, mające zasadnicze znaczenie przy interpretacji kosmogramu. W każdym kosmogramie jest zazwyczaj kilka dominant, dodatkowo zmiennych w czasie.

Dwadasamsa (dwada) – fragment Zodiaku wynikający z podziału każdej fazy na 12 równych części (po 2°30′), z których każda ma specyfikę innej, kolejnej fazy Zodiaku (np. w fazie Ryb I-sza dwadasamsa ma naturę Ryb, II-ga Barana, III-cia Byka, itd.); w sumie na kole zodiakalnym występują 144 dwadasamsy.

Dyrekcje – technika astrologiczna, w której bierze się pod uwagę pozorny (nie występujący w czasie rzeczywistym) ruch planet po kole Zodiaku. Jednym z rodzajów dyrekcji są tzw. Progresje.

Efemerydy – tablice astrologiczne podające dokładne położenie ciał niebieskich w każdym dniu roku; większość obecnie wydawanych efemeryd podaje pozycje ciał niebieskich na godz. 00.00 (dawniej podawano z reguły na 12.00).

Ekliptyka – koło wielkie wyznaczone przez obserwowany z Ziemi roczny obieg Słońca.

Faza Zodiaku – odcinek o długości 30° wynikający z podziału drogi rocznego obiegu Ziemi dookoła Słońca na 12 równych cześci. Ponieważ pojęcie faza zakłada ciągłość procesu jest ono bardziej precyzyjne w odniesieniu do Zodiaku niż używane w dalszym ciągu częściej określenie „znak”. Patrz też: Zodiak Dynamiczny.

Figury planet – specyficzne położenie planet względem siebie w horoskopie. Planety tworzące daną konfigurację wzajemnie modyfikują swoje działanie. Ważniejsze figury planet: Stellium – min. 5 planet (4 jeśli wśród nich Światło) w koniunkcji; Wielki Trygon – min. 3 planety z których każda jest w trygonie z pozostałymi; Mały Trygon – min. 3 planety, z których dwie są w trygonie zaś trzecia tworzy do obu pozostałych sekstyle; Latawiec – min. 4 planety: Wielki Trygon, w którym 2 planety tworzą sekstyl z czwartą; Palec Boży – min. 3 planety, z których jedna tworzy z dwoma pozostałymi kwinkunksy, zaś planety te są ze sobą w sekstylu; Prostokąt Mistyczny – min. 4 planety, połączone dwoma trygonami i dwoma sekstylami; Wielki Krzyż – min. 4 planety połączone czterema kwadraturami i dwoma opozycjami; Półkrzyż – min. 3 planety, jedna opozycja, dwie kwadratury; jedna z planet w figurze może być zastąpiona przez Ascendent lub Medium Coeli jednak taka figura jest zwykle słabsza niż gdyby składała się z samych planet.

Horoskop – z gr. hora – godzina, dokładny czas oraz skopein – badać, dociekać. Rysunek (najczęściej w kształcie koła) przedstawiający obraz Układu Słonecznego w danym momencie w odniesieniu do danego punktu na Ziemi; do sporządzenia horoskopu niezbędna jest znajomość dokładnego czasu (data i godzina) oraz miejsca danego zdarzenia; horoskopem nazywamy również astrologiczną interpretację kosmogramu.

Immum Coeli (IC) – wierzchołek IV sektora kosmogramu. Patrz też: Medium Coeli (MC).

Ingres – moment wejścia planety w daną fazę Zodiaku.

Jakości – podział 12 faz Zodiaku na 3 grupy – kardynalne (Baran, Rak, Waga, Koziorożec), stałe (Byk, Lew, Skorpion, Wodnik) i zmienne (Bliźnięta, Panna, Strzelec, Ryby).

Komputerowy program astrologiczny – program, dokonujący wszelkich obliczeń astrologicznych, umożliwiających rozrysowanie kosmogramu; w Polsce najpopularniejszymi programami komputerowymi tego typu są: Urania, Mandala, Astrolog, Capella.

Kosmobiologia – naukowy termin na określenie dziedziny zajmującej się badaniem wpływu kosmosu na życie na Ziemi.

Kosmoekologia – dziedzina wiedzy, która bada związki kosmosu z efektami życia człowieka na ziemi. Najbardziej rozwiniętym działem K. jest Kosmoekologia Kultury badająca obecność archetypów astrologicznych w twórczości człowieka, głównie w takich dziedzinach jak film, literatura, malarstwo, muzyka.

Kosmogram – pojęcie używane zwykle zamiennie z pojęciem horoskop. Ponieważ jednak słowo „horoskop” przez ciągłą obecność w mediach w nieprawdziwym swoim znaczeniu zdegenerowało swoje znaczenie prawdziwe, coraz częściej jako określenie profesjonalnej analizy astrologicznej używane jest słowo „kosmogram”. Kosmogram w swoim podstawowym znaczeniu to diagram, z którego astrolog odczytuje zapis informacji. Inaczej – mapa nieba symbolicznie odwzorowująca daną czasoprzestrzeń.

Kwadrant – podział faz zodiaku lub sektorów kosmogramu na cztery kolejne części; kwadrant I – pola 1-3, kwadrant II pola 4-6, kwadrant III – pola 7-9, kwadrant IV – pola 10 -12.

Mandale Zodiaku – technika umożliwiająca wyjaśnienie każdego pojęcia oraz procesu, który można zaklasyfikować do jednego z 12 –> Archetypów Zodiaku. Podstawą do interpretacji Mandali Zodiaku jest koło Zodiaku z danym archetypem (Fazą Zodiaku) jako fazą Ascendentu oraz kolejnymi fazami przyporządkowanymi do kolejnych sektorów. Dzięki temu uzyskujemy dwa nakładające się na siebie, dwunastoelementowe, systemy odniesienia – zodiakalny i sektorowy. Najbardziej znaną Mandalą Zodiaku jest Mandala Władzy (Koziorożca) szczegółowo opisana przez prof. Leszka Weresa w miesięczniku „Nieznany Świat” (nr 4/97 – 9/97). Zobacz też: Zodiak Dynamiczny.

Medium Coeli (MC) – wierzchołek X sektora kosmogramu; punkt przecięcia ekliptyki i południka miejscowego nad horyzontem; punkt przeciwległy to Imum Coeli (IC).

Midpunkt – punkt na ekliptyce leżący pomiędzy dwoma planetami lub dowolnymi innymi punktami; z reguły midpunkty oblicza się po krótszym łuku.

Orb – zakres działania danego aspektu; tradycyjnie przyjmuje się, w zależności od rodzaju aspektu i tworzących go planet lub innych znaczących punktów kosmogramu, zakres do 10° w astrologii urodzeniowej, do 5° w astrologii porównawczej i do 2°30′ w tranzytach i progresjach.

Planeta – w znaczeniu astrologicznym nazywamy tak obiekt Układu Słonecznego brany pod uwagę przy wykreślaniu kosmogramu; planetami w sensie astrologicznym są więc również Słońce, Księżyc, asteroidy, a w astrologii wedyjskiej pojęciem tym określa się również węzły księżycowe. Każda z planet reprezentuje w kosmogramie daną fazę zodiaku i sektor, czyli jeden z archetypów.

Podział astrologii:

1. Astrologia urodzeniowa (natalna),
2. Astrologia porównawcza i wektorowa,
3. Astrologia predykcyjna,
4. Astrologia elekcyjna (wyznaczanie momentu rozpoczęcia przedsięwzięcia),
5. Astrologia mundalna (polityczna),
6. Astrologia medyczna,
7. Astrokartografia,
8. Astrologia finansowa,
9. Przestrzeń lokalna (Feng shui astrologiczne),
10. Astrometeorologia,
11. „Astrologia” horarna (system wróżebny korzystający z terminologii astrologicznej).

Progresje – patrz: Dyrekcje.

Punkty arabskie – punkty na ekliptyce powstałe przez dodawanie lub odejmowanie długości ekliptycznych stałych punktów kosmogramu (ASC., MC, planet). Obecnie w astrologii rzadko stosowane w związku z niepotwierdzonym działaniem.

Punkty równonocy – punkty przecięcia ekliptyki i równika niebieskiego; początki faz Barana (równonoc wiosenna) i Wagi (równonoc jesienna).

Radix – patrz: Kosmogram.

Recepcja – określenie stanu, gdzie dwie planety znajdują się w fazach władanych przez te planety, tak że pierwsza znajduje się w fazie władanej przez drugą a druga w fazie władanej przez pierwszą (np. Mars w Bliźniętach i Merkury w Baranie).

Retrogradacja – pozorny ruch wsteczny planety po ekliptyce.

Separacja – zwiększająca się odległość kątowa między planetami; aspekt, który w przyszłości (np. w progresjach) się „rozejdzie”.

Sektory kosmogramu – podział kosmogramu na 12 zwykle nierównych części, uzyskany dzięki dobowemu obrotowi Ziemi wokół własnej osi; do wyznaczenia sektorów w kosmogramie niezbędna jest znajomość godziny i miejsca urodzenia (zdarzenia); każdy z sektorów ma specyfikę kolejnej fazy zodiaku (I-szy – Barana, II-gi – Byka itd.); wśród sektorów wyróżniamy sektory kątowe (I, IV, VII, X), następujące (II, V, VIII, XI) i upadające (III, VI, IX, XII); w astrologii wciąż stosuje się wiele systemów podziału na sektory (najpopularniejsze to systemy Placidusa, Kocha, Porfiriusza, Regiomontanusa); sektory w kosmogramie człowieka ukazują obszary jego indywidualnych doświadczeń.

Stacjonarna planeta – planeta zmieniająca swój ruch z prostego na wsteczny lub odwrotnie.

Subdwadasamsa (subdwada) – fragment Zodiaku wynikający z podziału dwadasamsy na 12 równych części, z których każda odpowiada kolejnej fazie Zodiaku.

Sygnifikator – planeta związana z danym elementem horoskopu, np. tradycyjnie uznawany za sygnifikator matki jest Księżyc, zaś za sygnifikatory ojca – Słońce i Saturn.

Światło – w astrologii pojęcie używane do określenia Słońca i/lub Księżyca.

Tranzyt – moment, w którym planeta w swoim bieżącym ruchu znajdzie się w punkcie Zodiaku, w którym była ona, inna planeta lub inny znaczący punkt kosmogramu w chwili na którą sporządzony został badany kosmogram.

Układ planet – specyficzny rozkład planet w kosmogramie. Ważniejsze układy planet: Rozprysk – równomierne rozłożenie planet w kosmogramie; Zwichnięcie – planety rozłożone równomiernie, a w jednym miejscu skupisko min. 4 planet (3 jeśli wśród nich Światło); Lokomotywa – wszystkie planety znajdują się w obrębie 240 stopni; Miska – wszystkie planety zgrupowane w obrębie 180 stopni; Pęk (wiązka) – wszystkie planety zgrupowane w obrębie 120 stopni; Parasol – Miska z min. 1 planetą w opozycji do midpunktu skrajnych planet; Huśtawka – planety tworzą dwie grupy oddalone od siebie o min. 60 stopni, występuje między nimi opozycja; Trójnóg – planety w trzech grupach oddalonych od siebie o min. 60 stopni, w najczystszej postaci grupy te tworzą razem figurę planet – Wielki Trygon.

Węzeł – punkt przecięcia ekliptyki i orbity planety; w astrologii bierze się pod uwagę głównie węzły księżycowe.

Wierzchołek sektora – punkt, w którym rozpoczyna się dany sektor kosmogramu; jest to najsilniej działający punkt sektora, jednak w związku z wielością podziałów kosmogramu na sektory trudno o jego precyzyjne wyznaczenie dla sektorów następujących i upadających (a więc za wyjątkiem sektorów kątowych, czyli Asc, IC, Dsc i MC).

Władca fazy Zodiaku – planeta skorelowana z daną fazą Zodiaku, mająca podobną naturę (np. Mars włada fazą Barana); planeta znajdująca się w kosmogramie w fazie którą włada, ma z reguły silniejsze, intensywniejsze i najbardziej zgodne ze swoją archetypową naturą działanie.

Władca sektora kosmogramu – planeta skorelowana z danym sektorem lub przypisana do niego w danym kosmogramie. Sektor kosmogramu ma z reguły 2 władców – władcę naturalnego i władcę przypisanego: władca naturalny jest to planeta skorelowana naturalnie z danym sektorem (np. Mars jest władcą naturalnym I-ego sektora, Saturn X-ego sektora itp.); władca przypisany to planeta władająca fazą, w której znajduje się wierzchołek danego sektora (np. jeśli wierzchołek III sektora jest w fazie Strzelca to Jowisz jest władcą przypisanym III sektora).

Władca horoskopu – planeta rządząca fazą Ascendentu w danym kosmogramie, czyli inaczej mówiąc władca przypisany I sektora.

Zestaw astrologa – przybory niezbędne do przygotowania kosmogramu do interpretacji: 4 podstawowe kolory długopisów/cienkopisów (czarny, niebieski, czerwony, zielony), linijka prosta o dł. ok. 15-20cm, na początku przydaje się również korektor.

Znak Zodiaku – patrz: Faza Zodiaku.

Zodiak – pas nieba po obu stronach ekliptyki; niekiedy uważa się, że Zodiak obejmuje całą sferę niebieską; Zodiak dzieli się na 12 równych części zwanych fazami (znakami) Zodiaku. W astrologii znaczenie ma tzw. Zodiak zwrotnikowy (tropikalny), rozpoczynający się od punktu równonocy wiosennej (0° Barana); jego fazy nie pokrywają się z gwiazdozbiorami o tych samych nazwach (w przeciwieństwie do niewykorzystywanego w astrologii Zodiaku syderycznego (gwiazdowego), na którym bazuje astronomia).

Zodiak Dynamiczny – zaawansowana technika interpretacji astrologicznej pozwalająca na opisanie każdej z faz Zodiaku poprzez jej relacje do pozostałych faz w kole Zodiaku (np. dla fazy Lwa: Lew jest Bykiem Raka, który Rybami Lwa i jednocześnie Lew jest Rybami Panny, która Bykiem Lwa). Technikę Dynamicznego Zodiaku stosuje się m.in. tworząc –> Mandale Zodiaku (Dynamiczne Mandale Zodiaku).

Żywioły – cztery podstawowe budulce wszechświata: Ogień, Ziemia, Powietrze, Woda; w astrologii symbolicznie przyjmuje się, że człowiek jako część wszechświata ma w sobie wszystkie cztery żywioły, które przejawiają się z różną siłą i na różne sposoby w jego istnieniu (zarówno w aspekcie fizycznym jak i psychicznym); 12 faz Zodiaku dzieli się na 4 grupy żywiołów: Ogień (Baran, Lew, Strzelec), Ziemia (Byk, Panna, Koziorożec), Powietrze (Bliźnięta, Waga, Wodnik) i Woda (Rak, Skorpion Ryby).

Artur Święch
Faza Wodnika 2008
(bieżąca korekta)

Zobacz też: Biblioteka
Wróć do: Astrologia – Aktualności


screen resolution stats